Ieder vak is rijker dan de meetbare aspecten.
In de oude kerndoelen drama stonden bijdragen vermeld die spel biedt aan de Algemene onderwijsdoelen.
We halen die hier aan ter onderbouwing/verantwoording.
Bijdrage aan de algemene onderwijsdoelen
Spel draagt bij aan het realiseren van de volgende algemene onderwijsdoelen:
o communiceren;
o omgaan met eigen en andermans normen en waarden in een multiculturele samenleving;
o ontwikkelen van inzicht in de persoonlijke en maatschappelijke betekenis van communicatietechnologie;
o inzicht ontwikkelen in de verworvenheden van kunst en cultuur;
o produceren van mondelinge teksten in correct Nederlands;
o gebruiken van strategieën voor het begrijpen van non-verbale en verbale informatie;
o verwerken van persoonlijke ervaringen en opdrachten van anderen in beeld, klank en beweging;
o elementaire sociale conventies in acht te nemen, om in teamverband te kunnen werken;
o vaardigheden verwerven om zichzelf te presenteren;
o op eigen ervaringen, mogelijkheden en interesses reflecteren;
o reflecteren op mogelijkheden van vrije tijdsbesteding.
o op het leerproces reflecteren;
o de toekomst overdenken;
o gebruiken van informatie en communicatietechnologie om theater te registreren en te analyseren.
Algemene doelstelling van het vak:
Het onderwijs in drama is erop gericht dat de leerlingen in dramatisch spel
• gebruik kunnen maken van hun verbale en non-verbale uitdrukkingsmogelijkheden;
• vormgeven aan gevoelens, ervaringen, ideeën, situaties en gebeurtenissen
• kunnen inspelen op anderen, en richting kunnen geven aan een spelsituatie;
• verschillende vormgevingsmiddelen adequaat kunnen gebruiken bij het vormgeven van een rol of een spel;
• inzicht verwerven in de betekenis van theater voor hun persoonlijke leven en dat van anderen;
• inzicht verwerven in functies en betekenissen van theater in de maatschappij;
• vaardigheden, kennis en inzicht verwerven op het terrein van theater met het oog op beslissingen over vervolgopleidingen, de latere beroepsuitoefening en het maatschappelijk functioneren, met inbegrip van vrijetijdsbesteding.
Spelbijdrage ter verrijking van leerprocessen
Weet wat je erft
Een spel dat gespeeld kan worden van vmbo tot en met vwo en van onder- tot en met bovenbouw. Ieder trekt opdrachten naar het eigen niveau vanuit interesse, motivatie en inzet. Lokaal erfgoed is veelal niet verwerkt in de canon van het Nederlands erfgoed. Iedere regio kan daar samen met jongeren iets aan doen. Het spel in kant en klaar te vinden op Wylerbergkring.eu
Smaken verschillen
Dit spel gaat hierop door in een spelcompositie, waarin jongeren hun eigen smaak uitwisselen en officiële instanties in de eigen regio adviseren hoe die kunst en cultuur beter kunnen promoten. Over spelcomposities lees je een en ander bij samenspel De spelcompositie is aan te vragen.
Oorlog-vrede-vrijheid
Een spel dat gespeeld kan worden van vmbo tot en met vwo en van onder- tot en met bovenbouw. Zowel in groepsverband tijdens lesuren als thuis met huisgenoten. Het spel in kant en klaar te vinden op Wylerbergkring.eu
Theater van de Toekomst in het kader van studiebegeleiding
Dit is een geschikt spel voor zij die klagen en de uitweg uit hun demotivatie niet vinden. Bjorn Rasmussen ontwikkelde dit spel. Je vindt het bij Teamwork
Projectonderwijs
Projectonderwijs integreert verschillende vakken en focust op inspirerende, motiverende en uitdagende invalshoeken. De wereld en het leven is niet vakken gesplitst, laat het onderwijs daarvan een afspiegeling zijn. Spel verlevendigt lessen en biedt ervarend leren. Jac Nota (begeleider theater aan de Mavo aan Zee in Den Helder) ontwikkelde suggesties voor integratie van spel met veel vakken en studeerde hierop af (2009). De volgende stap is natuurlijk vakkenintegratie voor gevorderden zoals spelcomposities.
Naast periodes waarin jongeren vakken onderscheidend leren, zijn er periodes waarin ze zowel vakspecifiek als vakoverstijgend leren. Docenten werken samen en stemmen vak inhouden op elkaar af. Dit leidt tot parallelle lessen of tot een project. Projecten honoreren samenhang tussen vakken en geven een beter beeld van de relatie tussen samenleving en school. De betrokkenheid van jongeren neemt daardoor vaak toe.
Aan de slag
Als je jouw aandeel binnen wilt ontwerpen, komen er eerst associaties en ideeën. Van daaruit ontstaan plannen die je toetst aan praktische zaken als tijd, ruimte en samenwerking binnen de schoolorganisatie.
Als associaties bij jezelf of collega’s moeilijk op gang komen, kun je associëren vanuit:
– een chronologische lijn van oorzaken en gevolgen (leidend tot een verhaal);
– verscheidene Wie’, Wat, Waar, Wanneer, Waarom (leidend tot parallelle verhalen of een documentaire);
– vormgevingsaspecten als houding, beweging, geluid: taal en klank (leidend tot een technieklijn);
– het ontleden van een thema in deelbegrippen (leidend tot beeldlogica, dat wil zeggen dat de samenhang tussen beelden wel -, tussen begrippen niet navolgbaar zijn).
Vorm en inhoud
Leerstofinhoud wordt in spel onderzocht en vertrouwd gemaakt. Als de leerstof een jasje op maat van de groepsinteresse krijgt, raken ze meer betrokken en willen het een en ander wel uitzoeken. We gaan een film, documentaire, soap, quiz, podium tentoonstelling maken over …. ( de leerstof). Of je nu vanuit een techniek -, een beeld- of een verhaallijn start, uiteindelijk komen vorm en inhoud altijd samen. Ze versterken elkaar. De speltechniek inspireert het scènegegeven (verhaal) en het verhaal inspireert de speltechniek (spanningsverloop). Binnen spel/theater focus je op spelspanning, die verhoogt betrokkenheid bij jongeren.
Zorg voor kwaliteit.
Het gevaar is groot dat de aandacht vooral uitgaat naar het thema en minder naar spelkwaliteit. Terwijl de balans in evenwicht moet zijn om jongeren te blijven boeien. Die balans draagt natuurlijk ook bij aan spelontwikkeling. Er is vaak veel actie, is er ook gerichte spelactie? De begeleider spel/theater staat daarvoor garant, samen met andere vak collegae zorgen ze voor samenhang in hetgeen geleerd moet worden.
Ubbergen, update winter 2021