Spel/theater is een afspiegeling van leerroutes voor het leven en daarom zeer bruikbaar als onderwijs ook vorming voor het leven nastreeft. Onderwijs kan van theater o.a. leren hoe spanningsbogen de aandacht van mede – en tegenspelers in de greep houdt.
De begeleider als Regisseur focust op het vormgeven.
Soms zal de begeleider zich meer als regisseur opstellen en meer bepalend zijn qua kwaliteitseisen aan diepgang in onderzoek of ambachtelijkheid qua overdracht. Als onderwijsgevende weet je immers duidelijk waarom je iets bepaalds vraagt. Laat een onderzoek of spel niet voortkabbelen totdat de energie opdroogt. Dit vertraagt nodeloos de ontwikkeling. Ontneem hen echter niet op uitdagende momenten eigen leerkansen en laat spelers worstelen en boven komen. Het eerder besproken observatietalent en algemene beroepskennis zijn hierin de raadgevers. Als je inschat dat het tijd is voor zinvolle hints, help hen dan opdat ze het zelf kunnen doen. Blijf zorgen dat ze vanuit eigen voorstellingsvermogen en inventiviteit kunnen blijven werken. Een opmerking maakt hen slechts bewust waarop te letten, waarheen het leiden kan, welk criterium er gesteld wordt.
Al doende leren we
De echte relevante aanwijzingen kunnen niet worden beschreven, ze zijn te persoonsgebonden en situatie afhankelijk. Ik geef slechts enkele tips voor spelimprovisaties en spelpresentaties.
- In de beperking toont zich de meester. Een korte aanwijzing helpt beter, dan een breedvoerige uitleg.
- Geef ze iets te doen: schrijf een brief/mail; telefoneer; zet koffie, ruim op, slenter door de straat, overleg al voetballend, dans je verlangen en zing je protest, als je ze wilt zien spelen in plaats van praten.
- Het resultaat geldt
- Bevraag het werken:‘ ben je niet te snel tevreden?’, ‘durf je het aan?, ‘weet je hoe je het wilt aanpakken?’
- Scherp de complexiteit van een dilemma, het belang van de actie aan.
- Deed ik dat?
- Benoem wat ze spontaan deden, hierdoor doen jongeren ontdekkingen in hetgeen ze onbewust vanzelf deden zonder te beseffen.
Verbeelding
- uitnodigen tot onderlinge uitwisseling van ieders associaties , herinneringen
- stimuleren elkaar te verassen, zodat ieders voorstellingsvermogen zich verruimt
- stimuleren om variaties van eenzelfde opdracht elkaar te laten zien zodat steeds weer duidelijk wordt dat er meerdere antwoorden mogelijk zijn Hierdoor groeit het inzicht in het openen van de verbeelding.
Instrument en materiaal gebruik en techniek.
- Oog ontwikkelen voor het ambachtelijk vermogen Hierdoor groeit het inzicht in de zeggingskracht van de diverse instrumenten.
Samenspel
- Jongeren reflecteren op aspecten van de onderlinge beïnvloeding van keuze qua inhoud en vorm, qua gebruik van instrumenten en technieken Hierdoor groeit het inzicht in communicatieve mogelijkheden.
Vormgeving
- Jongeren benoemen waardoor zeggingskracht ontstaat
- Ze praten na over keuzes van vormgeving, kwaliteit, timing, plaatsing. Hierdoor groeit het inzicht in zeggingskracht van vormgevingsmogelijkheden.
Inzicht
- Jongeren ontdekken hoe een presentatie dankzij feedback, verwerking ervan en opnieuw presenteren, duidelijker–overtuigender wordt.
- Zij ontdekken dat vorm en inhoud sterk met elkaar verbonden zijn.
- Zij ontdekken dat alle kernelementen elkaar versterken en onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Hierdoor groeit inzicht in de zeggingskracht van vormgevingsmogelijkheden.
Valkuil voor de begeleider
Het product wordt belangrijker dan het proces, niet de kwaliteiten van de kinderen of jongeren maar de eigen regisseurskwaliteiten qua vormgeving willen gezien worden.
Ubbergen, update winter 2021